Dit artikel verscheen eerder (lente 2009) in Ha’Isha, het kwartaalblad van de National Council of Jewish Women, the Netherlands.
Het voelt nu onderhand zo normaal dat ik bijna zou vergeten hoe bijzonder het is om hier in de Verenigde Staten door vrouwelijke Joodse leiders omringd te worden. En niet zomaar vrouwen, maar uitgesproken en getalenteerde vrouwen die hun hart en hoofd schenken aan de traditie.
In Amerika is de vrouwenemancipatie bij vrijwel elke joodse stroming doorgedrongen, en wordt als daglicht gefilterd door het prisma van de eigen interpretatie.
Bij de ultra-orthodoxe Chabad beweging is het inmiddels heel normaal dat vrouwen sji’oerim voor andere vrouwen verzorgen. Vrouwen schrijven boeken, geven les en inspireren andere vrouwen tot het doen van mitswot.
In de Modern Orthodoxie is er sinds kort een andere unieke ontwikkeling: in de avant-garde sjoel in Riverdale (New York) van de visionaire rabbijn Avi Weiss is ‘Marahat’ Sara Hurwitz aangesteld. Deze jonge gelernde vrouw heeft een bijna-rabbinale titel gekregen en vervult een gemeenschapsrol die bijna identiek is aan dat van haar mannelijke collega’s.
Binnen de ‘progressieve’ stromingen van het Jodendom (Reform en Conservative), zijn de zaden van vrouwelijk leiderschap al een generatie geleden gezaaid ontspruiten, nu de eerste vruchten. Op mijn seminarie ben ik bevoorrecht om daar van te proeven.
En zo zet ik veel zoete vruchten aan mijn lippen. Op een zwoele Californische avond eind mei woonde ik de s’micha (ordinatie) van twaalf studiegenoten bij waarvan de helft vrouw waren. Tevens werden zij tijdens een prachtige en plechtige ceremonie trots toegesproken door een fiere dame in een roomwit mantelpakje: rabbijn Julie Schoenfeld, de nieuwe voorzitster van de ‘Rabbinical Assembly’, het besluitend orgaan van de Conservative beweging.
De effecten van vrouwelijk leiderschap zijn te vinden op vele niveau’s, van hoog tot laag. Wie geeft mij Talmoed les? Een energieke vrouw, Janet Davis, die de stof tot in haar vingertoppen beheerst en vol overgave doceert. Wie is de assistent-decaan die capabel leiding geeft aan ons rabbinaal programma? Rabbijn Cheryl Peretz. Bij wie heb ik een snuffelstage gelopen op de sjieke Joodse Milken Community High School in Bel Air? Rabbijn Shawn Fields-Meyer, die tevens ons eerstejaars Choemasj met Rasji doceerde.
Effecten creëren ook kansen. Als vrouw kreeg ik de kans om afgelopen jaar als campus rabbijn te werken, dwz vrijdagavond diensten te leiden en d’rashot te verzorgen. In een pluralistische omgeving was het vaak uitdagend om een elegante oplossing te vinden voor bijvoorbeeld de Orthodoxe studente die toch liever een man de dienst zag doen. Met respect voor en door compromis konden we tot een oplossing komen: ze zou genieten van het Kabbalat Sjabbat gedeelte aan het begin van de dienst en daarna zich discreet terugtrekken voor Ma’ariv, het avondgebed waarvoor een minje verlangd wordt. Ik had met de studenten op campus veel leuke discussies. En dat ik als vrouw aangesteld was bleek vaak niet eens het onderwerp te zijn.
Vrouwelijk leiderschap in het Jodendom is niet alleen een kwestie van zingeving. Hoe geven wij vrouwen de traditie vorm? Wat voegen wij toe? Ik mocht dit een aantal keren op zeer ontroerende en intieme wijze ervaren als mikwe dame op campus. ’s Avonds had ik de eer om een aantal keer een vrouw naar het mikwe te begeleiden en haar te assisteren met haar dompeling. In het zachte licht van het sfeervolle mikwe mocht ik getuige zijn van een spirituele en persoonlijke mitswe. Als dit geen moment van vrouwelijk leiderschap was, wat dan wel?
Zo vangt ook mijn prisma het licht. Mijn traditie filtert en verwerkt de vrouwenemancipatie op egalitaire wijze maar dat is zeker niet de enige manier. Als ik in de Beit Midrasj (studiezaal) samen met mijn (mannelijke) chevroeta (studiepartner) mijn tanden bijt op een moeilijke passage uit de Talmoed, als ik ’s ochtends met talliet en tefillin een sjachariet dienst leid en de eeuwenoude gebeden zing dan voel ik mij bevoorrecht.
Net zoals de rabbijnen uit de Talmoed en de gebeden uit de siddoer zijn er verschillende methoden en een diversiteit aan minhagim, (gebruiken).
Gelukkig zijn wij hedendaags bij machte om die als vrouwen vanuit onze eigen keuze en traditie prachtig vorm te geven.
Dat is een dag in het leven van ‘de’ Joodse vrouw. ‘De’ Joodse vrouw bestaat natuurlijk niet. Maar wij kunnen haar, volgens het beste wat ieder van ons kan bieden, natuurlijk wel een beetje worden.
Het voelt nu onderhand zo normaal dat ik bijna zou vergeten hoe bijzonder het is om hier in de Verenigde Staten door vrouwelijke Joodse leiders omringd te worden. En niet zomaar vrouwen, maar uitgesproken en getalenteerde vrouwen die hun hart en hoofd schenken aan de traditie.
In Amerika is de vrouwenemancipatie bij vrijwel elke joodse stroming doorgedrongen, en wordt als daglicht gefilterd door het prisma van de eigen interpretatie.
Bij de ultra-orthodoxe Chabad beweging is het inmiddels heel normaal dat vrouwen sji’oerim voor andere vrouwen verzorgen. Vrouwen schrijven boeken, geven les en inspireren andere vrouwen tot het doen van mitswot.
In de Modern Orthodoxie is er sinds kort een andere unieke ontwikkeling: in de avant-garde sjoel in Riverdale (New York) van de visionaire rabbijn Avi Weiss is ‘Marahat’ Sara Hurwitz aangesteld. Deze jonge gelernde vrouw heeft een bijna-rabbinale titel gekregen en vervult een gemeenschapsrol die bijna identiek is aan dat van haar mannelijke collega’s.
Binnen de ‘progressieve’ stromingen van het Jodendom (Reform en Conservative), zijn de zaden van vrouwelijk leiderschap al een generatie geleden gezaaid ontspruiten, nu de eerste vruchten. Op mijn seminarie ben ik bevoorrecht om daar van te proeven.
En zo zet ik veel zoete vruchten aan mijn lippen. Op een zwoele Californische avond eind mei woonde ik de s’micha (ordinatie) van twaalf studiegenoten bij waarvan de helft vrouw waren. Tevens werden zij tijdens een prachtige en plechtige ceremonie trots toegesproken door een fiere dame in een roomwit mantelpakje: rabbijn Julie Schoenfeld, de nieuwe voorzitster van de ‘Rabbinical Assembly’, het besluitend orgaan van de Conservative beweging.
De effecten van vrouwelijk leiderschap zijn te vinden op vele niveau’s, van hoog tot laag. Wie geeft mij Talmoed les? Een energieke vrouw, Janet Davis, die de stof tot in haar vingertoppen beheerst en vol overgave doceert. Wie is de assistent-decaan die capabel leiding geeft aan ons rabbinaal programma? Rabbijn Cheryl Peretz. Bij wie heb ik een snuffelstage gelopen op de sjieke Joodse Milken Community High School in Bel Air? Rabbijn Shawn Fields-Meyer, die tevens ons eerstejaars Choemasj met Rasji doceerde.
Effecten creëren ook kansen. Als vrouw kreeg ik de kans om afgelopen jaar als campus rabbijn te werken, dwz vrijdagavond diensten te leiden en d’rashot te verzorgen. In een pluralistische omgeving was het vaak uitdagend om een elegante oplossing te vinden voor bijvoorbeeld de Orthodoxe studente die toch liever een man de dienst zag doen. Met respect voor en door compromis konden we tot een oplossing komen: ze zou genieten van het Kabbalat Sjabbat gedeelte aan het begin van de dienst en daarna zich discreet terugtrekken voor Ma’ariv, het avondgebed waarvoor een minje verlangd wordt. Ik had met de studenten op campus veel leuke discussies. En dat ik als vrouw aangesteld was bleek vaak niet eens het onderwerp te zijn.
Vrouwelijk leiderschap in het Jodendom is niet alleen een kwestie van zingeving. Hoe geven wij vrouwen de traditie vorm? Wat voegen wij toe? Ik mocht dit een aantal keren op zeer ontroerende en intieme wijze ervaren als mikwe dame op campus. ’s Avonds had ik de eer om een aantal keer een vrouw naar het mikwe te begeleiden en haar te assisteren met haar dompeling. In het zachte licht van het sfeervolle mikwe mocht ik getuige zijn van een spirituele en persoonlijke mitswe. Als dit geen moment van vrouwelijk leiderschap was, wat dan wel?
Zo vangt ook mijn prisma het licht. Mijn traditie filtert en verwerkt de vrouwenemancipatie op egalitaire wijze maar dat is zeker niet de enige manier. Als ik in de Beit Midrasj (studiezaal) samen met mijn (mannelijke) chevroeta (studiepartner) mijn tanden bijt op een moeilijke passage uit de Talmoed, als ik ’s ochtends met talliet en tefillin een sjachariet dienst leid en de eeuwenoude gebeden zing dan voel ik mij bevoorrecht.
Net zoals de rabbijnen uit de Talmoed en de gebeden uit de siddoer zijn er verschillende methoden en een diversiteit aan minhagim, (gebruiken).
Gelukkig zijn wij hedendaags bij machte om die als vrouwen vanuit onze eigen keuze en traditie prachtig vorm te geven.
Dat is een dag in het leven van ‘de’ Joodse vrouw. ‘De’ Joodse vrouw bestaat natuurlijk niet. Maar wij kunnen haar, volgens het beste wat ieder van ons kan bieden, natuurlijk wel een beetje worden.
No comments:
Post a Comment