Het beloofde land

Deze column verscheen eerder in maart 2010 op Nieuw W!J.

Na het carnavaleske Poerimfeest is het tijd voor het volgende feest: Pesach. Ging Poerim nog over het lot (Poerim betekent letterlijk: ‘loten’, die geworpen werden om het lot van het bedreigde joodse volk te bepalen), het volgende feest gaat over keuzevrijheid. Pesach (joods Pasen) staat in het teken van de bevrijding van de Israëlieten uit de Egyptische slavernij. Ons wordt dan ook opgedragen om dit te gedenken alsof wij zelf de generatie waren die de uittocht mee heeft gemaakt.

Vandaag de dag lijken we genoeg keuzevrijheid te hebben, maar soms krijg ik het gevoel dat die vrijheid steeds minder inhoudt. Ja, er is keuze genoeg - in de supermarkt, in de kledingwinkel en op tv - maar is dit echte vrijheid? We moeten kunnen kiezen voor de dingen die er echt toe doen. Voor wie wij willen zijn, wat we voor anderen willen doen. Jongeren worden daarin aan centrifugale krachten onderworpen. Enerzijds lijkt het alsof er verharding optreedt. We moeten steeds mooier en rijker zijn. De nieuwste iPhone en het meest trendy size zero jurkje zijn absolute must haves en het streven op je 25ste al flink carrière te willen maken is geen uitzondering. Anderzijds zijn wij ook op zoek naar zingeving en identiteit. Hoe kunnen we echte verbintenissen met elkaar aangaan? Wat betekent idealisme en spiritualiteit voor deze generatie? Durven we nog kritisch na te denken?

In het sociologisch rapport De grenzeloze generatie, dat een paar maanden geleden is uitgegeven door onderzoeksbureau Motivaction, wordt een somber beeld geschetst van de huidige generatie jongeren. Moderne jongeren zouden cynischer, meer op zichzelf en materialistischer zijn. De impliciete vraag is of jongeren misschien teveel keuzevrijheid hebben. Ik denk het niet. Het ligt er maar net aan hoe je zowel als individu en als groep met deze vrijheid omgaat. Er zijn ook jongeren die juist bewust kiezen voor verdieping in hun leven. Dit kunnen humanistische jongeren zijn die zich inzetten voor milieu- en sociale vraagstukken, maar ook religieuze jongeren. Denk bijvoorbeeld aan christelijke jongeren die een EO-Jongerendag bijwonen of moslim jongeren die bewust kiezen om hun geloof in een moderne samenleving te belijden.

Ook in de joodse gemeenschap gaan jongeren steeds vaker bewust om met hun traditie. Ze vragen zich af wat joods zijn betekent en hoe dit zowel een spirituele en ethische invulling geeft aan hun leven. Zelf ben ik ooit ook die weg gegaan en ben blij dat ik daarin een keuze had. Toen de Israëlieten na het doorkruisen van de Rietzee als ex-slaven door de woestijn trokken, moesten zij in hun prille vrijheid kiezen. Ze kozen niet voor een nihilisme maar voor het verbond met de Eeuwige en met wat eeuwigheidswaarde heeft. Vrijheid in en door verbondenheid, idealen en zingeving.

Ook wij moeten dagelijks kiezen. Wij hoeven niet bang te zijn, maar zullen wel de keuze helder voor ogen moeten zien. Kiezen we voor soundbites of diepgang? Zogenaamde Breezerseks of seksuele integriteit? Hebberigheid of bewust genieten van het hier en nu? Voor struisvogelpolitiek of idealen die ons verbinden en onze wereld iets mooier maken? Wij hoeven geen slachtoffers van de geworpen teerling te zijn. Het beloofde land ligt voor ons.