'Suske en Wiske en de Lernende Leraren'

images from talmudcomics.net

Soncino Press, Adin Steinzalts en Schottenstein (Artscroll Press) hebben allen iets gemeen: ze hebben een grote bedrage geleverd in het toegankelijk maken van de Talmoed voor een breder publiek. Soncino vertaalde de tekst in statig engels, Adin Steinzalts vertaalde de Talmoed in modern iwriet en opende daarmee de deuren van de tekst voor miljoenen israeli's en de Schottenstein editie is een prachtige uitgave waarin de engelse en de hebreeuws/aramese teksten van de Vilna editie geintegreerd zijn. Alle drie de uitgaven zijn aan te raden voor de beginnende Talmoed student.

Voor wie echter in plaatjes denkt, is er ook de Talmoed in stripvorm. Ja, u leest het goed: in stripvorm. Zoiets als 'Suske en Wiske en Lernende Leraren' maar dan anders. Een vriendin van mij, Yonah Medbh Lavery-Yisraeli is een voltijd Kollel-studente aan de Conservative Yeshiva te Jeruzalem en kunstenares. Op haar website, Talmudcomics.net kan men haar werk vinden.

Yonah's strips zijn geen strips in de klassieke zin des woords, eerder een soort 'graphic novels'. Ook losstaande illustraties kunnen op haar site gevonden worden. Haar stijl is een prikkelende, anachronistische combinatie van 'modern-met-Chazal-chique'. Yonah's Talmoedische rabbijnen dragen soms jeans en een keppeltje of andere hedendaagse mode met elementen van de historische dracht van de Oudheid er in verwerkt. Yonah speelt bewust met deze anachronistische associaties om de lezer te laten nadenken over de verhouding tussen de moderniteit en de wereld van de Talmoed.

Veel van onze vertrouwde rabbijnen passeren de revu. Rabbi Meir, Rabbi Yochanan, Avtalyon en Shemaya, Rabbi Shimon bar Yochai onder zijn Johannesbroodboom, Raba en Abaye maar ook Beruria, de wijze en bedachtzame vrouw van Rabbi Meir die haar kinderen verloor door ziekte.

R'Shimon bar Yochai onder zijn Johannesbroodboom

Behalve portretten van Chazal (de rabbijnen uit de Talmoed) kan men ook stukken van traktaten vinden, waaronder het 'beginnerstraktaat' Berachot en delen van Ta'anit.
Yonah maakt ook illustraties en schilderijen van gebeden, rituele voorwerpen en joodse feestdagen. Tevens heeft zij haar eigen blog. Met blogposts geeft de artieste tekst en uitleg over haar werk en worden toekomstige projecten uitgewerkt.

Yonah's werk is dubbel origineel. Ten eerste is het origineel om delen van de Talmoed in stripvorm af te beelden. Ten tweede is haar methodiek origineel. Yonah is enerzijds trouw aan de traditie en leeft joods-religieus. Anderzijds is ze een moderne, niet-Orthodoxe vrouw die er niet voor schroomt om het spanningsveld tussen traditie en moderne vraagstukken op te zoeken. De vrouwen in haar Talmoed strips zien er modern uit, met onbedekt haar. Ze spreken en denken. Haar rabbijnen zijn jeugdig en dynamisch. Ze speelt ook met gender en seksualiteit. Hierdoor ontstaat er een soort 'Droste-effect'. De Talmoed zelf schroomde niet om moeilijke discussies aan te gaan en Yonah eert de moed van Chazal door het zelfde te doen.

Kortom, lezen dus. En mocht u de tekst van de Talmoed er zelf bij willen pakken, dan kan dat ook. Doordat de rechten op de Soncino Talmoed verjaart zijn kunt u op deze website bijna de gehele Sjas (sjisja sedarim; de 'zes orders' van de Misjna, een benaming voor de gehele Talmoed) downloaden. Als PDF, met de engelse tekst. (Voor de hebreeuwse/aramese tekst van de Talmoed online, klik hier en hier).

Ik denk dat Chazal het alleen maar fantastisch had gevonden: een vrouwelijke illustrator die de verhalen nieuw leven inblazen en het Internet die de tekst voor iedereen toegankelijk maakt. Ze hadden er vast een levendige makhloukes (discussie, meningsverschil) over gehad. Lernt u mee?